Dünya genelinde erkeklerde daha sık görülen yemek borusu (özefagus) kanseri, kanserle ilişkili ölümlerin önde gelen nedenlerinden biridir. Yemek borusu kanseri, boğazı mideye bağlayan yemek borusunda gelişir. Bu kanser türü genellikle yemek borusunun iç yüzeyini kaplayan mukozadan kaynaklanır.
Halk arasında yemek borusu kanserine dair bilgi eksikliği, hastalığın erken teşhisini ve başarılı tedavisini zorlaştıran en önemli etkenlerden biridir. Oysa ki, erken teşhis tedavi başarısını önemli ölçüde artırabilir. Memorial Antalya Hastanesi Göğüs Cerrahisi Bölümü’nden Prof. Dr. Abdullah Erdoğan, yemek borusu kanseriyle ilgili bilinmesi gerekenleri şöyle özetliyor:
Beslenme Şekli Risk Faktörleri Arasında
Doğu toplumlarında, özellikle Çin, Hindistan ve Japonya gibi ülkelerde yemek borusu kanserine yol açan en önemli etkenlerden biri, beslenme şekli ve besinlerin hazırlanma biçimidir. Örneğin, tütsülenmiş balık tüketimi kanser riskini artıran bir faktördür.
Alkol Tüketimi Önemli Bir Rol Oynuyor
Aşırı alkol tüketimi, yemek borusu kanserinde öne çıkan risk faktörlerinden biridir. Batı toplumlarında alkol, beslenme alışkanlıklarından daha büyük bir etkiye sahiptir. Türkiye’de ise özellikle Doğu Anadolu bölgesinde yemek borusu kanserine daha sık rastlanmaktadır. Bunun nedenleri arasında aşırı sıcak çay tüketimi ve uygunsuz mangal yöntemleri yer alır. Örneğin, etin kömürleşecek kadar fazla pişirilmesi, besinin moleküler yapısını bozarak kanserojen maddeler oluşmasına neden olabilir.
Sebze ve meyve gibi doğal besinlerin doğru yöntemlerle hazırlanması ve tüketilmesi, yemek borusu kanseri riskini önemli ölçüde azaltabilir.
Diğer Risk Faktörleri
Yemek borusu kanserinde risk artırıcı diğer faktörler şunlardır:
- Tütün ve tütün ürünleri kullanımı
- Kronik mide ekşimesi ve asit reflüsü
- Gastroözofageal reflü hastalığı (GERD)
- Barrett özofagusu (GERD’li bazı hastalarda görülen bir durum)
- Akalazya (özofagus kaslarının nadir görülen bir rahatsızlığı)
Yutma Güçlüğüne Dikkat
Yemek borusu kanserinin erken evresinde en yaygın belirti, katı yiyecekleri yutma güçlüğüdür. Bu şikayetler genellikle tanıdan birkaç ay önce başlar, ancak çoğu zaman hasta tarafından önemsenmez. Diğer belirtiler arasında göğüs ağrısı, kanlı öksürük, ani kilo kaybı (örneğin bir ayda 6-7 kilo), ses kısıklığı ve mide ekşimesinde artış yer alır.
Erken Evrede Cerrahi Tedavi Başarı Getiriyor
Erken teşhis edilen yemek borusu kanserinde cerrahi tedavi genellikle etkili sonuçlar verir. Bu tedavide yemek borusu çıkarılarak, mide ya da kalın bağırsaktan tüp şeklinde bir yapı oluşturulur. İleri evrede ise tedavi yöntemi, hastalığın yayılma durumuna göre değişiklik gösterir.
Ameliyat öncesinde kemoterapi ve radyoterapi yöntemleri uygulanabilir. Eğer ameliyat mümkün değilse, yemek borusuna yerleştirilen bir “stent” ile hastanın beslenmesi sağlanabilir. Çok ileri evrede ise mideye takılan bir beslenme tüpü ile yaşam kalitesi korunmaya çalışılır.
